Wat kan een werkgever doen om lichamelijke klachten bij personeel te voorkomen?

Elke werkdag breng je personeel samen in beweging, letterlijk en figuurlijk. Toch leidt werken vaak tot lichamelijke klachten. Denk aan stijve nekspieren, zere polsen of een zeurende onderrug. Deze klachten ontstaan meestal geleidelijk. Voor je het weet, melden werknemers zich ziek. Ook concentratieproblemen of prikkelbaarheid kunnen ermee samenhangen. Dat kost energie, tijd en geld. Veel van deze klachten ontstaan niet door één oorzaak. De werkplek, werkdruk en houding spelen vaak een rol. Juist daarom kun jij als werkgever het verschil maken. Je hoeft geen arts te zijn om werkgerelateerde klachten te voorkomen. Je hoeft ook geen dure trajecten te starten. Een gezonde werkhouding begint bij bewustwording. Vervolgens maak je samen met je team de juiste keuzes. Kleine aanpassingen kunnen veel verschil maken. Je personeel merkt dat je betrokken bent. Dat vergroot niet alleen het werkplezier, maar versterkt ook de onderlinge band. Werken aan lichamelijke fitheid levert dus meer op dan je denkt. Met de juiste aanpak zorg je voor een prettige werkomgeving waarin mensen zich prettig blijven voelen. Daar profiteert iedereen van.

Waarom fysieke klachten op de werkvloer vaak ontstaan

Langdurig zitten belast het lichaam meer dan veel mensen denken. Vooral rug, schouders en nek krijgen het zwaar te verduren. Ook repeterende bewegingen zorgen voor ongemak. Denk bijvoorbeeld aan typen of producten sorteren. De belasting blijft vaak beperkt, maar de herhaling zorgt voor overbelasting. Daarnaast speelt werkdruk een rol. Wie weinig pauze neemt, herstelt minder goed. Daardoor krijgen klachten meer kans. Slechte bureaustoelen of niet goed afgestelde schermen verergeren het probleem. Ook verlichting, temperatuur en geluid beïnvloeden hoe mensen zich voelen. Sommige klachten lijken klein, maar blijven lang aanwezig. Daardoor gaan werknemers compenseren in hun houding. Hierdoor ontstaan weer andere klachten. Zelfs schoenen of voetproblemen kunnen van invloed zijn. Bij langdurig staan ontstaan soms ook klachten aan knieën of enkels. In sommige gevallen speelt een onderliggende afwijking mee, zoals platvoeten. Je herkent deze niet altijd direct, maar ze beïnvloeden wel de lichaamshouding. Kortom, veel factoren tellen op. Door beter te kijken naar werksituaties voorkom je dat kleine klachten groter worden. Dat levert voor jou als werkgever direct winst op.

De rol van de werkgever in preventie

Je hoeft niet alles zelf te doen om klachten te voorkomen. Toch speelt jouw inzet een grote rol. Door de juiste middelen beschikbaar te stellen, help je medewerkers vooruit. Een verstelbare bureaustoel of een in hoogte verstelbaar bureau maakt al verschil. Denk ook aan goede beeldschermen of losse toetsenborden. Wat je aanbiedt, bepaalt deels hoe mensen werken. Daarnaast telt hoe je dat gebruik stimuleert. Een werkplek kan perfect zijn, maar zonder uitleg levert het weinig op. Leg daarom duidelijk uit hoe iemand zijn stoel of bureau goed instelt. Laat medewerkers ook zien hoe ze houding kunnen afwisselen. Door te zitten, staan en tussendoor te bewegen houd je het lichaam actief. Naast materiaal kun je ook kennis delen. Laat bijvoorbeeld een specialist meekijken of geef voorlichting tijdens een teamoverleg. Zo ontstaat bewustzijn zonder verplichting. Medewerkers waarderen het wanneer jij laat zien dat hun welzijn meetelt. Dat zorgt voor vertrouwen én minder verzuim.

Signalen herkennen en vroegtijdig actie ondernemen

Een medewerker met lichamelijke klachten trekt niet altijd direct aan de bel. Pijn sluipt erin en blijft soms lang onbesproken. Toch zijn er signalen. Denk aan vaker pauzeren, veranderde werkhouding of verminderde productiviteit. Ook kortaf reageren of verminderde concentratie kan iets betekenen. Als werkgever hoef je geen diagnose te stellen. Wel kun je het gesprek op gang brengen. Vraag hoe iemand zich voelt. Bied ruimte zonder druk. Wanneer je tijdig meedenkt, voorkom je uitval op de lange termijn. Let ook op werksoorten met verhoogd risico. Denk aan magazijnwerk of lang staan. Juist bij staand werk ontstaan sneller knie- of voetklachten. In zo’n situatie loont het om stil te staan bij goede ondersteuning. Dat begint bij goed schoeisel. Maar soms spelen ook lichamelijke eigenschappen mee, zoals bij mensen met een afwijkende voetstand. Wie zich afvraagt wat zijn platvoeten, komt er al snel achter dat dit invloed heeft op hoe je staat en loopt. Zulke factoren lijken klein, maar maken een wereld van verschil op de werkvloer.

Werken aan een gezonde bedrijfscultuur

Een goede stoel helpt pas als iemand hem goed gebruikt. Daarvoor is openheid nodig. In een cultuur waar gezondheid bespreekbaar is, voelen mensen zich veiliger. Het begint vaak bij gedrag van leidinggevenden. Wie zelf pauze neemt of even beweegt, geeft een krachtig signaal. Ook informeel overleg helpt. Vraag niet alleen naar taken, maar ook naar hoe iemand zich voelt. Zo ontstaat ruimte om klachten vroeg te delen. Dat voorkomt frustratie of vermijding. Een gezonde cultuur vraagt geen rigide regels. Het vraagt aandacht, respect en een open houding. Kleine acties maken hierin verschil. Denk aan samen wandelen tijdens een break of een korte rekoefening aan het begin van de dag. Dit soort gewoonten zorgen voor betrokkenheid. Niet iedereen doet meteen mee, maar het zaait bewustzijn. Met herhaling groeit het besef dat welzijn onderdeel is van het werk. Daarmee wordt preventie vanzelf iets vanzelfsprekends.

Kleine aanpassingen met groot effect

Niet alles hoeft groots of kostbaar te zijn. Vaak zit vooruitgang in simpele stappen. Laat medewerkers bijvoorbeeld vaker afwisselen tussen zitten en staan. Gebruik tijdswisselingen of apps die herinneren aan pauzes. Zorg dat er ruimte is om te bewegen. Denk aan brede looppaden, of een plek waar iemand even kan strekken. Zet printers bewust iets verder weg. Zo stimuleer je automatisch beweging. Kies voor daglicht waar het kan. Vermijd tl-verlichting die vermoeid maakt. Bied ook alternatieven voor traditionele werkstoelen. Zitballen, wiebelkrukken of sta-op-hulpen zorgen voor variatie. Niet alles past bij iedereen. Geef dus keuzevrijheid. Zo voelt niemand zich opgelegd, maar juist gesteund. Vergeet ook niet het psychologische effect van aandacht. Alleen al het aanbieden van een optie maakt dat medewerkers zich gezien voelen. Zo geef je gezondheid een plek zonder het te forceren.

Samen gezond vooruit

Wie lichamelijke klachten wil voorkomen, kijkt verder dan alleen het bureau. Het gaat om gedrag, houding en de ruimte die je biedt. Als werkgever kun je veel betekenen zonder medische kennis. Door signalen te herkennen, hulpmiddelen beschikbaar te stellen en de juiste toon te zetten, zet je al stappen vooruit. Vergeet daarbij de details niet. Zelfs hoe iemand staat of beweegt telt mee. Zo heeft een onopvallende voetafwijking of verkeerde werkhouding soms een grote impact op iemands fitheid. Jouw aandacht voor zulke details maakt het verschil. Je hoeft geen perfect beleid te voeren. Wél kun je bewust kiezen voor actie. En die keuze betaalt zich terug, in minder klachten, meer werkplezier en een sterkere organisatie.